Articles posted by Μαριάννα Ζαχαριάδου

31 Οκτ

Τι είναι η ξηροστομία;

Η ξηροστομία αποτελεί την κατάσταση κατά την οποία παράγεται μικρότερη ποσότητα σάλιου από τη φυσιολογική με αποτέλεσμα την έντονη αίσθηση ξηρότητας στη στοματική κοιλότητα.

Ποιος είναι πιο πιθανό να εμφανίσει ξηροστομία;
Η ξηροστομία είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί σε κάποια από τις ακόλουθες καταστάσεις:
• Αυξημένη κατανάλωση καφέ ή αλκοόλ
• Κάπνισμα
• Στοματική αναπνοή
• Λήψη φαρμάκων: η ξηροστομία αποτελεί συνήθη παρενέργεια μεγάλου αριθμού ευρέως χρησιμοποιούμενων φαρμάκων όπως αντιϋπερτασικά, αντικαταθλιπτικά, αντιισταμινικά, διουρητικά, αποσυμφορητικά
• Προχωρημένη ηλικία: η παραγωγή του σάλιου μειώνεται με την αύξηση της ηλικίας
• Παθολογικές καταστάσεις όπως πχ το σύνδρομο Sjogren, το AIDS, ο σακχαρώδης διαβήτης, ορμονικές διαταραχές, ορισμένοι όγκοι των σιελογόνων αδένων κτλ
• Ακτινοθεραπεία: εάν η ακτινοβολία εφαρμόζεται στην περιοχή της κεφαλής ή του τραχήλου επηρεάζεται η λειτουργία των σιελογόνων αδένων. με αποτέλεσμα την παροδική ή μόνιμη μειωμένη παραγωγή σάλιου ή ακόμη την πλήρη καταστολή της παραγωγής του σάλιου, αν οι σιελογόνοι αδένες έχουν καταστραφεί εντελώς
• Χημειοθεραπεία: ορισμένα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην θεραπεία κατά του καρκίνου αλλάζουν τη σύσταση του σάλιου και συχνά προκαλούν ξηροστομία.

Τι προβλήματα προκαλεί η ξηροστομία;
Το σάλιο είναι πολύ σημαντικό στην πρόληψη της τερηδόνας γιατί εξουδετερώνει τα οξέα που παράγονται από τα βακτήρια, απομακρύνει τα υπολείμματα των τροφών και περιορίζει την ανάπτυξη των βακτηρίων. Επιπλέον το σάλιο διευκολύνει στην κατάποση, στην αίσθηση της γεύσης και ενισχύει την πέψη με τα ένζυμα που περιέχει. Αν η ξηροστομία δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα κι αποτελεσματικά είναι πιθανό να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα και δυσάρεστες καταστάσεις όπως:
• Κολλώδης και ξηρή αίσθηση στο στόμα και το λαιμό
• Δυσκολία στο σχηματισμό του βλωμού και στην κατάποση της τροφής
• Κακοσμία στόματος
• Δυσκολία στην ομιλία
• Διαταραχή του ύπνου
• Αύξηση του τερηδονισμού των δοντιών
• Εμφάνιση αποτριβών και διαβρώσεων στα δόντια
• Αλλοίωση γεύσης
• Μειωμένη συγκράτηση οδοντοστοιχιών
• Εμφάνιση περισσότερων πληγών, μυκητιάσεων και λοιπών λοιμώξεων στη στοματική κοιλότητα

Πώς θα μπορούσα να αντιμετωπίσω το πρόβλημα της ξηροστομίας;
Ο πιο σίγουρος τρόπος για να απαλλαγείτε από την ξηροστομία είναι να θεραπεύσετε την αιτία που την προκαλεί. Ο οδοντίατρος θα διερευνήσει το ιστορικό σας και μετά από κλινική εξέταση θα σας προτείνει το εξατομικευμένο θεραπευτικό πρωτόκολλο που είναι καλύτερο για την περίπτωσή σας.
Εν τω μεταξύ είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι υπάρχουν οδηγίες που μπορείτε να ακολουθήσετε ώστε να ανακουφιστείτε από τη δυσάρεστη αίσθηση της ξηροστομίας:

• Χρησιμοποιήστε υποκατάστατα σάλιου σε μορφή διαλύματος ή γέλης για την εφύγρανση της στοματικής κοιλότητας
• Μασήστε τσίχλα ώστε να διεγερθούν οι σιελογόνοι αδένες και να παράγουν περισσότερο σάλιο
• Περιορίστε τη λήψη καφέ και οινοπνευματωδών ποτών και αυξήστε την ποσότητα του νερού που καταναλώνετε
• Αποφύγετε τα έντονα καρυκεύματα στην τροφή σας γιατί επιδεινώνουν την ξηροστομία
• Χρησιμοποιήστε υγραντήρα στο δωμάτιο που κοιμάστε
• Εφαρμόστε σχολαστική στοματική υγιεινή με φθοριούχα προϊόντα για να περιορίσετε τη δράση της τερηδόνας

7 Οκτ

7 Οκτωβρίου – Παγκόσμια ημέρα νευραλγίας τριδύμου

Η νευραλγία τριδύμου νεύρου είναι μία ιδιαίτερα επώδυνη χρόνια νευρολογική πάθηση που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα σύντομα επεισόδια μονόπλευρου και αιφνίδιου πόνου ο οποίος εντοπίζεται στην κατανομή του τρίδυμου νεύρου.

Το τρίδυμο νεύρο αποτελεί το πέμπτο νεύρο στην περιοχή του κρανίου και είναι μικτό νεύρο, έχει δηλαδή αισθητική και κινητική μοίρα. Διακρίνεται σε τρεις κλάδους: τον oφθαλμικό (νευρώνει αισθητικά την περιοχή του μετώπου, της μύτης και την περιοχή γύρω από τον οφθαλμό) τον άνω γναθιαίο (ο οποίος νευρώνει αισθητικά την άνω γνάθο, ούλα και δόντια, το άνω χείλος, το μάγουλο, το χαμηλότερο τμήμα της μύτης) και τον κάτω γναθιαίο (νευρώνει αισθητικά την κάτω γνάθο, ούλα και δόντια, το κάτω χείλος και κινητικά τους μασητήριους μυς).

Το κυριότερο σύμπτωμα που χαρακτηρίζει τη νευραλγία τριδύμου είναι ο οξύς πόνος ο οποίος , ανάλογα με τον τύπο της νόσου  μπορεί να είναι είτε αιφνίδιος, σύντομος και διαξιφιστικός, σαν ηλεκτρικό ρεύμα (τύπος 1) είτε μεγαλύτερης διάρκειας, σταθερός, καυστικός σαν μαχαιριά (τύπος 2). Χαρακτηριστικό της νευραλγίας τριδύμου είναι η ύπαρξη εκλυτικών παραγόντων (trigger zones). Ήπια ερεθίσματα που μπορούν να ενεργοποιήσουν επεισόδια νευραλγίας του τριδύμου μπορεί να είναι το κρύο, το ξύρισμα, το ήπιο άγγιγμα του προσώπου, η μάσηση, το βούρτσισμα των δοντιών, η ομιλία, η κατάποση, η επαφή του προσώπου με το νερό κατά τη διάρκεια του μπάνιου, η επαφή των δοντιών ή των χειλιών με την γλώσσα κτλ

Ο πόνος είναι συνήθως ετερόπλευρος στην περιοχή κατανομής των κλάδων του τριδύμου που πάσχουν. Σε ένα ποσοστό 3% των ασθενών είναι αμφοτερόπλευρος Παρουσιάζεται κυρίως σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών, ενώ, σε σχέση με τους άντρες, οι γυναίκες προσβάλλονται συχνότερα.

Η έναρξη και η αποδρομή του πόνου είναι απότομες και ξαφνικές. Μεταξύ των επώδυνων επεισοδίων ο ασθενής είναι ελεύθερος έντονων συμπτωμάτων, ενώ κάποιες φορές μεταξύ των κρίσεων παραμένει ένας ηπιός, καυστικός πόνος. Η διάρκεια της νόσου κυμαίνεται από μερικές ώρες μέχρι και εβδομάδες ή μήνες. Ο πόνος που βιώνει ο ασθενής θεωρείται ισχυρότερος από την καρδιακή προσβολή, τον κωλικό νεφρού ή τον τοκετό και είναι τόσο ανυπόφορος που μπορεί να οδηγήσει μέχρι και στην αυτοκτονία. Με τον έντονο πόνο μπορούν να παρατηρηθούν σπασμοί των μυών του προσώπου -αυτό το εύρημα δημιούργησε τον παλαιότερο όρο για αυτή τη διαταραχή, tic douloureux.

Η πιο κοινά αποδεκτή αιτία της νευραλγίας του τριδύμου είναι η αγγειακή συμπίεση. Υπάρχουν αγγεία που συνοδεύουν το νεύρο και αν προκαλέσουν πίεση σε αυτό τότε μπορεί να προκληθεί πόνος. Επίσης, παθήσεις απομυελίνωσης όπως η πολλαπλή σκλήρυνση μπορούν να προκαλέσουν νευραλγία τριδύμου όταν προσβάλλουν το τριδύμο νεύρο. Υπάρχει αντιπαράθεση για το αν η μεθερπητική νευραλγία μπορεί να σχετίζεται με αυτή την πάθηση.

Δεν υπάρχει ειδική εξέταση να θέσει την διάγνωση της νευραλγίας του τριδύμου. Η λήψη καλού ιστορικού που να περιγράφει τον χαρακτήρα και την ένταση του πόνου και πιθανούς εκλυτικούς παράγοντες είναι αρκετή για να θέσει τη διάγνωση. Τις περισσότερες φορές πρέπει να αποκλειστούν άλλα πιθανά αίτια πόνου. Πριν από τον νευρολόγο, σκόπιμη είναι η εξέταση και η διαφοροδιάγνωση από οδοντίατρο ώστε να αποκλειστούν άλλες παθολογικές αιτίες στην περιοχή των γνάθων που μπορούν να μιμηθούν συμπτώματα της νευραλγίας. Αρκετές φορές η μαγνητική τομογραφία είναι απαραίτητη προκειμένου να αποκλειστεί το ενδεχόμενο σκλήρυνσης κατά πλάκας ή δευτεροπαθούς πίεσης του τριδύμου από κάποιον όγκο. Ορισμένες φορές είναι χρήσιμη και η μαγνητική αγγειογραφία για να αναδειχθεί μία πιθανή αγγειακή πίεση του τριδύμου νεύρου.

Εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα η ένταση των συμπτωμάτων της νευραλγίας επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου. Η θεραπεία της νευραλγίας τριδύμου νεύρου περιλαμβάνει:

• φαρμακευτική αγωγή με χορήγηση αντιεπιληπτικών όπως την καρβαμαζεπίνη. Παράλληλα μπορεί να χορηγηθούν αντικαταθλιπτικά φάρμακα για την ανακούφιση των συμπτωμάτων ή σε πιο σοβαρά περιστατικά οπιοειδή ή μορφίνη.
• χειρουργική αντιμετώπιση σε ασθενείς που η φαρμακευτική αγωγή δεν είναι ικανή να ελέγξει τα συμπτώματα ή οι παρενέργειές της δεν είναι ανεκτές – στις περιπτώσεις αυτές η χειρουργική αγωγή αποτελεί τη θεραπεία εκλογής. Η πιο αποτελεσματική επεμβατική μέθοδος είναι η μικροχειρουργική αποσυμπίεση του τριδύμου νεύρου κατά την οποία απομακρύνεται το αγγείο που ασκεί πίεση στο νεύρο.
• Ακτινοβολία κατά την οποία πραγματοποιείται στοχευμένη ακτινοβολία στο τρίδυμο νεύρο στο σημείο έκφυσής του από τον εγκέφαλο.

1 Οκτ

Στοματική υγεία και τρίτη ηλικία

Η γήρανση περιλαμβάνει ένα σύνολο διαδικασιών που καταγράφονται σε ολόκληρο τον οργανισμό, ξεκινούν να εμφανίζονται μετά την αναπαραγωγική ηλικία κι έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση της ικανότητας ομοιόσταση στις συνθήκες φυσιολογικού stress. Η γήρανση στον άνθρωπο θεωρείται ότι ξεκινά μετά την ηλικία των 60-65 ετών, ωστόσο κάθε άτομο γερνά με διαφορετικό ρυθμό.

Με το πέρασμα των χρόνων διαπιστώνονται αλλαγές στο σώμα, όπως μείωση της μυϊκής και οστικής μάζας, μείωση του αριθμού των νευρικών κυττάρων, άμβλυνση της οξύτητας των αισθήσεων, ελάττωση της ελαστικότητας του δέρματος, έκπτωση των νοητικών λειτουργιών κτλ. Οι περισσότερες από τις παραπάνω αλλαγές δεν οφείλονται αποκλειστικά στο γήρας αλλά σε εξωγενείς επιδράσεις όπως είναι η νόσος ή η προσαρμογή σε μειωμένα επίπεδα λειτουργίας.

Σήμερα πάνω από το 20% του ελληνικού πληθυσμού είναι άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών και σύμφωνα με τις προβλέψεις, ο αριθμός των ηλικιωμένων θα αυξηθεί και το 2050 θα πλησιάσει το 1/3 του πληθυσμού. Στόχος  μας πρέπει να είναι η διασφάλιση της υγιούς γήρανσης  ̇και η διατήρηση της στοματικής κοιλότητας σε καλή κατάσταση  διαδραματίζει αποφασιστικό ρόλο προς αυτήν την κατεύθυνση.

Έχει επικρατήσει  λανθασμένα η άποψη ότι στα άτομα προχωρημένης ηλικίας είναι φυσιολογική η απώλεια των δοντιών και η υποβάθμιση της αισθητικής και της μασητικής λειτουργίας. Στην πραγματικότητα, όπως προαναφέρθηκε, η γήρανση αυτή καθαυτή έχει μικρή επίδραση στους στοματικούς ιστούς και οι περισσότερες αλλαγές σχετίζονται με  εξωγενείς παράγοντες όπως πχ τη λήψη ορισμένων φαρμάκων που μπορεί να προκαλέσει υπερπλασία των ούλων ή ξηροστομία. Ασθένειες του στόματος όπως η τερηδόνα, η περιοδοντική νόσος που οδηγεί συχνά σε απώλεια δοντιών, οι υφιζήσεις των ούλων, οι έντονες οδοντικές αποτριβές, οι βλάβες του βλεννογόνου κτλ  είναι σκόπιμο να αντιμετωπίζονται έγκαιρα και με επιτυχία εν τη γενέσει  τους, μόλις εμφανιστούν σε μικρότερη συνήθως ηλικία, ώστε να αποτραπεί η εξέλιξή τους στις βαρύτερες καταστάσεις που συχνά απαντάμε στα άτομα  πιο προχωρημένης ηλικίας. Τα προβλήματα αυτά που εμφανίζονται στη στοματική κοιλότητα   επηρεάζουν  αρνητικά την ποιότητα ζωής των ηλικιωμένων, εξαιτίας του αντίκτυπου  στη διατροφή, την ομιλία, την εμφάνιση, τις συναναστροφές και την ψυχολογία τους.

Η κακή στοματική υγιεινή μπορεί να οδηγήσει σε επιβάρυνση της συστηματικής υγείας των ατόμων προχωρημένης ηλικίας  αυξάνοντας τον κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις, πνευμονικές μολύνσεις, απορρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη κτλ. Δυστυχώς, ελάχιστοι ηλικιωμένοι βουρτσίζουν καθημερινά τα δόντια τους. Άνθρωποι που μια ζωή διατηρούσαν καλή στοματική υγιεινή, λόγω κάποιας ασθένειας όπως αρθρίτιδα ή εγκεφαλικό, μπορεί να αδυνατούν πλέον να φροντίσουν τα δόντια τους και να πρέπει να στηριχθούν στη βοήθεια τρίτων,  οι οποίοι επειδή είναι επικεντρωμένοι σε  προβλήματα που αφορούν τη συστηματική υγεία, αμελούν τη στοματική υγιεινή.  Είναι επομένως επιτακτική η ευαισθητοποίηση και η ενημέρωση τόσο των ηλικιωμένων, όσο και των φροντιστών τους (συγγενών  ή  επαγγελματιών φροντιστών) για τη σημασία της διατήρησης υψηλού επιπέδου στοματικής υγείας.

Οι ηλικιωμένοι πρέπει να φροντίζουν την υγιεινή της στοματικής κοιλότητας και να καθαρίζουν τα δόντια τους κάθε μέρα χρησιμοποιώντας φθοριούχο οδοντόκρεμα,  οδοντικό νήμα ή μεσοδόντια βουρτσάκια. Οι τεχνητές οδοντοστοιχίες  που φέρουν συχνά τα άτομα της μεγάλης ηλικίας πρέπει επίσης να καθαρίζονται καθημερινά και να ελέγχονται σε ετήσια βάση από τον οδοντίατρο για τη σωστή εφαρμογή τους.

Εξαιτίας των περιορισμένων οικονομικών πόρων ή της αδυναμίας μετακίνησης λίγοι  είναι οι ηλικιωμένοι που επισκέπτονται  συστηματικά τον οδοντίατρο για έλεγχο και θεραπεία. Πολλοί γηροδοντιατρικοί ασθενείς είναι αρνητικοί σε μια μελλοντική οδοντιατρική θεραπεία λόγω του φόβου ή χρόνιας παραμέλησης. Στην πραγματικότητα, η  παροχή οδοντιατρικών υπηρεσιών στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας  συνήθως μπορεί να πραγματοποιηθεί με επιτυχία στο χώρο του οδοντιατρείου – όμως,  υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά το σχεδιασμό της θεραπείας.  Πρωτίστως απαιτείται  καλή γνώση των προβλημάτων που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε στη στοματική κοιλότητα της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας λαμβάνοντας υπόψη την ταυτόχρονη ύπαρξη σοβαρών προβλημάτων που συχνά εμφανίζονται στη γενική υγεία. Πολλές φορές απαιτείται συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό για τροποποίηση στη λήψη των φαρμάκων ή για αποσαφήνιση του ιατρικού ιστορικού.  Αρκετές φορές εμφανίζονται  δυσκολίες στην επικοινωνία μεταξύ οδοντιάτρου και ασθενή.  Επιπλέον, στα ηλικιωμένα άτομα συνήθως υπάρχει αδυναμία διάνοιξης του στόματος και εύκολη κόπωση οπότε η εκπόνηση του σχεδίου θεραπείας πρέπει να είναι τέτοια ώστε ο ηλικιωμένος ασθενής να μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτό. Όλες οι παράμετροι αυτές λαμβάνονται υπόψη ώστε τα οδοντιατρικά ραντεβού να είναι  στοχευμένα, σύντομα σε διάρκεια, σε  ώρες που δεν αναστατώνουν την ρουτίνα του ασθενή (συνήθως  το πρωί ή νωρίς το απόγευμα) και να αντιμετωπίζουν τα οδοντικά προβλήματα με αποτελεσματικό, μόνιμο κι ανώδυνο τρόπο.

Με γνώση, υπευθυνότητα, καλή διάθεση και  σωστό προγραμματισμό  είναι εφικτό να αντιμετωπιστούν οι οδοντιατρικές ανάγκες των ατόμων της τρίτης ηλικίας  και είναι υπέροχο όταν αυτοί οι άνθρωποι ανακουφίζονται από τον πόνο, χαμογελούν ξανά και επανακτούν την χαμένη τους αυτοπεποίθηση και ποιότητα ζωής.

Πηγές

1.Επιστημονική επιτροπή ΟΣΑ-Ημερίδα Γηροδοντιατρικής: Στοματική υγεία σε μια κοινωνία που γερνά

2.Πρόληψη και προαγωγή της στοματικής υγείας στους ηλικιωμένους – Ελληνικά Στοματολογικά Χρονικά 54: 175-183, 2010 Α. Ε. Κοσιώνη, Χ. Ραχιώτης

13 Αυγ

Συμβουλές για άριστη στοματική υγεία και στις διακοπές

Τι σχέση μπορεί να έχει το κολύμπι στην πισίνα με τα δόντια σας ή το καλαμάκι που πίνετε το αναψυκτικό σας; Κι όμως, υπάρχει σχέση και θα το διαπιστώσετε παρακάτω. Οι διακοπές είναι ιδανικές για να περάσετε χρόνο μαζί με τους ανθρώπους σας, ωστόσο μπορούν να αλλάξουν τη συνηθισμένη οδοντιατρική σας ρουτίνα. Για να απολαύσετε τα καλοκαιρινά σας ταξίδια χωρίς απρόοπτα ακολουθούν μερικές χρήσιμες συμβουλές στοματικής υγιεινής.

ΠΡΟΣΕΞΕΤΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΑΣ

Όταν δεν υπάρχει n δυνατότητα να βουρτσίσετε τα δόντια σας, να προσέχετε κατά το διάστημα αυτό να μην καταναλώνετε τρόφιμα που έχουν πολλή ζάχαρη (μπάρες κ.ά.), που είναι κολλώδη, όξινα (αναψυκτικά) ή τρόφιμα που περιέχουν άμυλο (πατάτες). Καταβάλετε προσπάθεια να τρώτε τροφές που βοηθούν στον καθαρισμό του στόματός σας και απομακρύνουν τα βακτήρια (πχ λαχανικά υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, καθώς και φρούτα όπως τα μήλα). Αυτά τα τρόφιμα θα διεγείρουν την παραγωγή σάλιου, n οποία θα σας βοηθήσει να διατηρήσετε το στόμα σας καθαρό μέχρι να μπορέσετε να βουρτσίσετε τα δόντια σας.

MEINETE ENYΔATΩMENOI

Tο νερό καθ’ όλn τn διάρκεια της ημέρας θα βοηθήσει να μειώσετε τα βακτήρια στο στόμα σας, αλλά ειδικά και μετά την κατανάλωση τροφών θα «ξεπλύνει» τα δόντια σας. Και εάν είστε σε πτήση, συμβάλλει επίσης στην προστασία σας από την αφυδάτωση και τnν ξηροστομία.

BIOΔIAΣΠΩMENO KAΛAMAKI

Δεν μπορείτε να κάνετε οδικό ταξίδι xωρίς αναψυκτικό; Πιείτε το με καλαμάκι. Αυτό θα βοnθήσει στη μείωση της επαφής των δοντιών σας με τη ζάχαρn.

EXETE EΦΕΔΡΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ

Αν ταξιδεύετε με αεροπλάνο, πάρτε μαζί σας μια επιπλέον  οδοντόβουρτσα, ένα μεσοδόντιο   βουρτσάκι, ελαστική οδοντογλυφίδα ή νήμα και έχετέ τα στην τσάντα σας. Όχι μόνο θα μπορείτε να βουρτσίζετε μετά τα γεύματα κατά την πτήση αλλά θα έχετε επίσης υποστήριξη της  στοματικής υγιεινής σε περίπτωση που η παραδοτέα αποσκευή σας δεν  φτάσει εγκαίρως.

ΔΙΑΤΗΡΗΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΡΟΥΤΙΝΑ ΤΗΣ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ

Το ταξίδι σε διαφορετικές ζώνες ώρας και n προσπάθεια καταπολέμησης του jet lag μпоρούν να σας βγάλουν από τη ρουτίνα σας με συνέπεια να μη θυμάστε την τελευταία φορά που φροντίσατε τα δόντια σας. Προσπαθήστε να θυμάστε να τα βουρτσίζετε και να χρησιμοποιείτε βουρτσάκι,  ελαστική οδοντογλυφίδα ή νήμα τουλάχιστον μία φoρά τnν nμέρα.

ΚΟΛΥΜΠΗΣΤΕ ΜΕ ΣΥΝΕΣΗ

Το κολύμπι σε πισίνα μπορεί να οδηγήσει σε διάβρωοn και αποδυνάμωση των δοντιών. Αυτό συμβαίνει λόγω της  υψηλής περιεκτικότητας σε χλώριο στην πλειονότητα των πισινών. Σε αντίθεση, το κολύμπι στn θάλασσα  μπορεί να μειώσει τα βακτήρια του στόματος λόγω των υψηλών επιπέδων αλατιού. Ωστόσο εάν n επιλογή σας για κολύμπι αυτό το καλοκαίρι είναι η πισίνα, τότε θα ήταν μια καλή συνήθεια να βουρτσίζετε μετά από αυτή τη δραστηριότητα  ώστε να περιορίσετε τις χημικές ουσίες που προσκολλώνται στα δόντια από το νερό της πισίνας.

ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

Ας ελπίσουμε ότι αυτό δεν θα συμβεί, αλλά μερικές φορές ένας πονόδοντος ή κάποιο πρόβλημα σε προσθετική εργασία  μπορεί να γίνουν ενοχλητικά  στο ταξίδι. Παρότι δεν μπορείτε να ελέγξετε την οδοντιατρική κατάσταση έκτακτης ανάγκης, μπορείτε να ελαχιστοποιήσετε τα προβλήματα μέσω της προληπτικής οδοντιατρικής περίθαλψης, όπως να τηρήσετε τις τακτικές επισκέψεις  στον οδοντίατρό σας.

Αν έχετε πιο σύνθετα προβλήματα καλύτερα να επισκεφθείτε τον οδοντίατρό σας πριν τις διακοπές. Αν σκοπεύετε να κάνετε αθλήματα ή ψυχαγωγικές δραστηριότητες στις διακοπές σας (ποδηλασία, ποδόσφαιρο, beach volley, μπάσκετ κτλ) σκεφτείτε το ενδεχόμενο να φορέσετε έναν προσαρμοσμένο αθλητικό νάρθηκα για να προστατεύσετε τα δόντια σας. Να προσέχετε να μη μασάτε σκληρές καραμέλες, πάγο, ξηρούς καρπούς κατά τη διάρκεια των διακοπών σας, ιδιαίτερα αν έχετε αρκετά σφραγίσματα και απονευρωμένα δόντια. Και ποτέ να μnν χρησιμοποιείτε τα δόντια σας για να ανοίγετε τα καπάκια από αναψυκτικά ή μπίρες.

Όпoυ κι αν βρεθείτε αυτό το καλοκαίρι, ελπίζουμε ότι τα καλοκαιρινά σας ταξίδια να είναι διασκεδαστικά και ξεκούραστα παρόλες τις δύσκολες καταστάσεις που βιώνουμε. Η υιοθέτηση ορισμένων από αυτές τις συμβουλές στοματικής υγιεινής  όταν βρίσκεστε σε διακοπές  θα σας βοηθήσει να διατηρήσετε τα δόντια σας υγιή και να αποτρέψετε τυχόν δυσάρεστες οδοντιατρικές  εκπλήξεις.

(ΠΗΓΗ: περιοδικό Vita 8/ 2021)

19 Ιούλ

Πώς η διατροφή επηρεάζει την στοματική μου υγεία;

Η σημασία της διατροφής στην εκδήλωση της τερηδόνας   ήταν ήδη γνωστή από τα αρχαία χρόνια. Ο Αριστοτέλης είχε επισημάνει ότι η παραμονή του σύκου στη στοματική κοιλότητα με την προσκόλλησή του στις οδοντικές επιφάνειες προκαλούσε καταστροφή στα δόντια.  Η παρατήρηση αυτή αποτέλεσε την αιτία παρότρυνσης περιορισμού της κατανάλωσης τροφών κολλώδους σύστασης, προκειμένου να διασφαλιστεί η υγεία της στοματικής κοιλότητας.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι η τερηδόνα αποτελεί πολυπαραγοντική νόσο. Η ευαισθησία του ατόμου στην τερηδόνα καθορίζεται από παράγοντες όπως η σύσταση της μικροβιακής χλωρίδας του στόματος, η σύσταση και ο ρυθμός έκκρισης του σάλιου, η σύσταση και η μικροδομή (ποιότητα) των οδοντικών ουσιών, η θέση του δοντιού στο φραγμό, η αποτελεσματικότητα της στοματικής υγιεινής, η έκθεση του ατόμου στην  προστατευτική δράση του φθορίου κτλ. Παρόλα αυτά, η διατροφή αποτελεί  από τους  σημαντικότερους αιτιολογικούς παράγοντες τους οποίους μπορούμε να ελέγξουμε για τον περιορισμό της εκδήλωσης της τερηδόνας.

Όταν τρώμε τροφές που περιέχουν σάκχαρα τροφοδοτούνται τα βακτηρίδια της οδοντικής πλάκας. Η οδοντική πλάκα είναι ένα λεπτό επίχρισμα  από μικρόβια τα οποία παράγουν οξέα. Τα μεταβολικά προϊόντα των μικροβίων μπορούν να προκαλέσουν τερηδόνα ή ενεργοποιώντας φλεγμονώδεις διεργασίες να προκαλέσουν ουλίτιδα ή περιοδοντίτιδα. Η οδοντική πλάκα προσκολλάται σταθερά στην επιφάνεια των δοντιών και μπορεί να απομακρυνθεί με την άσκηση σχολαστικής στοματικής υγιεινής. 

Τροφές που περιέχουν σάκχαρα είναι τα μπισκότα, τα κέικ, το μέλι, τα αποξηραμένα φρούτα, οι σοκολάτες, οι καραμέλες, τα γλυκά, τα αναψυκτικά, οι χυμοί κτλ  Ζάχαρη υπάρχει επίσης σε πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα όπως  κρακεράκια, ψωμί, σάλτσες, δημητριακά,  πατατάκια κτλ. Σε παιδιά που χρησιμοποιούν πιπίλες βουτηγμένες σε γλυκαντικές ουσίες όπως μέλι ή  μπιμπερό με γάλα ή άλλα γλυκά ροφήματα, κυρίως κατά τη διάρκεια του νυκτερινού ύπνου,  παρατηρείται πολύ γρήγορη και εκτεταμένη καταστροφή των νεογιλών δοντιών από τερηδόνα  (σύνδρομο του μπιμπερό).

Εκτός από τη ζάχαρη, και τα όξινα τρόφιμα, όπως τα λεμόνια, οι χυμοί εσπεριδοειδών, τα ενεργειακά ποτά ή τα αναψυκτικά μπορεί να επηρεάσουν τις οδοντικές επιφάνειες. Η συχνή κατανάλωση όξινων τροφών  μπορεί να  καταστρέψει την αδαμαντίνη (σμάλτο) προκαλώντας χαρακτηριστικές διαβρώσεις στις επιφάνειες των δοντιών.

Σε περιπτώσεις που διαπιστώνεται η ύπαρξη πολλών τερηδόνων ή εκτεταμένων αλλοιώσεων στις οδοντικές επιφάνειες (πχ διαβρώσεις) κατά την κλινική εξέταση κρίνεται σκόπιμη η ανάλυση του διαιτολογίου  με την καταγραφή όλων των τροφών και ποτών που καταναλώνονται σε διάστημα πχ μιας εβδομάδας. Η ανάλυση του διαιτολογίου αποσκοπεί στην ανακάλυψη των επιβλαβών διατροφικών συνηθειών ενώ παράλληλα γίνονται συστάσεις σχετικά με ποιες διατροφικές συνήθειες συντελούν στην υγεία των δοντιών και των ούλων του ασθενή. Για παράδειγμα, μια δίαιτα πλούσια σε βιταμίνες και ω3 & ω6 λιπαρά οξέα έχει θετική επίδραση στην υγεία των περιοδοντικών ιστών. 

Με την υιοθέτηση σωστών διατροφικών συνηθειών, την άσκηση αποτελεσματικής στοματικής υγιεινής και την καθοδήγηση του οδοντιάτρου είναι εφικτή η διατήρηση της στοματικής υγείας σε ενήλικες και παιδιά.

12 Ιούλ

Προληπτική ορθοδοντική θεραπεία

Η προληπτική ορθοδοντική θεραπεία  αποσκοπεί στην άρση διαφόρων βλαπτικών παραγόντων που μπορούν  να προκαλέσουν κάποια ορθοδοντική ανωμαλία, να επηρεάσει  θετικά την ανάπτυξη των γνάθων και των δοντιών κι έχει ως  στόχο    να προλάβει τη δημιουργία ορθοδοντικού προβλήματος ή να περιορίσει σημαντικά τη βαρύτητά του στο μέλλον. Πραγματοποιείται  σε µικρές ηλικίες (παιδιά 6-8 ετών), απαιτεί θεραπεία με κινητές ορθοδοντικές συσκευές (¨μασελάκια¨) που τα παιδιά μπορούν εύκολα να χειριστούν και συνήθως διαρκεί μικρό χρονικό διάστημα.

Τα ορθοδοντικά προβλήματα που εμφανίζονται  στη νεογιλή και νεαρή μεικτή οδοντοφυΐα και τα οποία  χρήζουν θεραπείας είναι:

• Η πρόωρη απώλεια νεογιλών δοντιών από τερηδόνα ή τραυματισμό Σε περιπτώσεις απώλειας πίσω δοντιών πριν την ηλικία των 10 ετών κι εάν το αντίστοιχο μόνιμο δόντι χρειάζεται αρκετό χρόνο για να κατέβει, πρέπει συνήθως να κρατήσουμε το χώρο ώστε να μη μετακινηθούν στη θέση του άλλα δόντια και δημιουργηθεί ορθοδοντικό πρόβλημα. Σε αυτές τις περιπτώσεις συνήθως είναι απαραίτητη η τοποθέτηση ενός μηχανήματος διατήρησης χώρου που κρατά το χώρο μέχρι να έρθει το καινούργιο που θα το διαδεχτεί και προλαµβάνει προβλήµατα µελλοντικού συνωστισµού.  Το μηχάνημα τοποθετείται στα διπλανά δόντια από το δόντι που λείπει. Η διαδικασία τοποθέτησης του είναι τελείως ανώδυνη και δεν απαιτείται αναισθησία.

• Στοματικές έξεις Στις περιπτώσεις που οι μικροί ασθενείς έχουν κάποια συνήθεια όπως χρήση πιπίλας ή θηλασμό δακτύλου, προώθηση γλώσσας κτλ αρχικά καταβάλουμε προσπάθεια να διακοπεί εγκαίρως η έξη γιατί εάν το παιδί σταματήσει τη βλαβερή συνήθεια το πρόβλημα αποκαθίσταται συνήθως σε μεγάλο βαθμό μόνο του. Εάν όμως το παιδί συνεχίζει  πέραν της ηλικίας των 4 ετών ή αν ήδη έχει δημιουργηθεί έντονο πρόβλημα (πχ μεγάλο κενό μεταξύ των άνω και κάτω δοντιών), επηρεάζοντας συχνά και την ομιλία, τότε η  προληπτική ορθοδοντική μπορεί να βοηθήσει. Με  την τοποθέτηση ενός απλού μηχανήματος  που υπενθυμίζει στο παιδί να μη βάζει το δάχτυλο του στο στόμα κι αποκλείει τη γλώσσα από το να τοποθετείται στον κενό χώρο και να διατηρεί το χάσμα ανάμεσα στα δόντια.

• Υπεράριθμα δόντια Η ύπαρξη υπεράριθμων δοντιών διαπιστώνεται ύστερα από ακτινογραφικό έλεγχο και κάποιες φορές εμποδίζει τη φυσιολογική ανατολή των μονίμων δοντιών. Απαιτείται η έγκαιρη αφαίρεσή τους προκειμένου να αποτρέψουμε προβλήματα συνωστισμού των δοντιών στο μέλλον.

• Έντονη προβολή των άνω δοντιών (πρόταξη) Όταν τα μόνιμα μπροστινά δόντια της άνω γνάθου ¨πετάνε¨ πολύ υπάρχει  αυξημένος κίνδυνος τραυματισμού τους. Η τοποθέτηση ενός κινητού μηχανήματος – αν δεν συνυπάρχουν κι άλλοι παράγοντες –  μπορεί να διορθώσει την έντονη πρόταξη.  Στις περιπτώσεις έντονης πρόταξης των άνω δοντιών υπάρχει ισχυρή σύσταση για χρήση αθλητικού νάρθηκα.

• Σταυροειδής σύγκλειση Φυσιολογικά τα πάνω δόντια καλύπτουν λίγο τα δόντια της κάτω γνάθου Όταν τα πάνω δόντια βρίσκονται εσωτερικά των κάτω δοντιών λέμε ότι ο ασθενής έχει σταυροειδή σύγκλειση. Η σταυροειδής σύγκλειση μπορεί να αφορά τα μπροστινά δόντια (πρόσθια σταυροειδής), τα πίσω δόντια (οπίσθια σταυροειδής) ή και τα δύο. Σε αρκετές περιπτώσεις η σταυροειδής σύγκλειση συνοδεύεται από έντονες πρόωρες επαφές των δοντιών που προκαλούν πρόσθια ή πλάγια κίνηση της γνάθου. Είναι σημαντικό να διορθώνουμε τη σταυροειδή σύγκλειση το συντομότερο δυνατό, ώστε να αφήσουμε τις γνάθους να αναπτυχθούν σωστά. Η διόρθωση συνήθως ολοκληρώνεται άμεσα,  σε λίγους μήνες με τη χρήση κινητών μηχανισμών (¨μασελάκια¨) και ήπιο τροχισμό των πρόωρων επαφών των  δοντιών. Στη συνέχεια οι μηχανισμοί πρέπει να παραμείνουν για περίπου 6 μήνες για τη διατήρηση του αποτελέσματος.

Τα πλεονεκτήματα της προληπτικής ορθοδοντικής θεραπεία  είναι πολλά και σημαντικά:

• Εκμεταλλευόμαστε την πολύ καλή συνεργασία  των παιδιών μικρής ηλικίας
• Βελτιώνουμε αισθητά το χαμόγελο του παιδιού ενισχύοντας την ψυχολογία και την αυτοπεποίθησή του
• Μπορούμε  να αποφύγουμε εξαγωγές μόνιμων δοντιών
• Εκμεταλλευόμενοι το δυναμικό ανάπτυξης του παιδιού, βελτιώνουμε τις σχέσεις των γνάθων  επιτρέποντας πιο αρμονική ανάπτυξη τους  στο μέλλον.
• Διορθώνουμε έγκαιρα τις  λάθος θέσεις  δοντιών αποφεύγοντας  βλάβες όπως  αποτριβή της αδαμαντίνης,   υφίζηση των ούλων, τραυματισμός δοντιών, τραυματογόνο σύγκλειση κτλ.
• Σε περιπτώσεις που χρειαστεί πλήρης ορθοδοντική θεραπεία από ειδικό ορθοδοντικό αυτή είναι συνήθως πιο σύντομης διάρκειας και μικρότερης βαρύτητας εάν έχει προηγηθεί προληπτική ορθοδοντική θεραπεία.

11 Ιούλ

Η χρήση του φθορίου σε παιδιά και ενήλικες

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η πρόσβαση στο φθόριο αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα για την προστασία της στοματικής υγείας και θεωρείται μια από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις για τη δημόσια υγεία. (FDI, IADR, WHO 2006:Global Consultation on Oral Health Through Fluoride).

Αποτελεσματικότητα και ασφάλεια

Η χρήση του φθορίου για την πρόληψη της τερηδόνας έχει αποτελέσει πεδίο εκτεταμένης έρευνας, επί 66 έτη. Από τα περίπου 45.000 σχετικά επιστημονικά άρθρα που έχουν δημοσιευθεί μέχρι σήμερα αποδεικνύεται ότι, το φθόριο, είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο για την  πρόληψη της τερηδόνας και συγχρόνως ασφαλές για τη γενική υγεία του  ανθρώπου, σε όλες τις ηλικίες εφόσον χρησιμοποιείται σωστά.

Το φθόριο είναι ιχνοστοιχείο που βρίσκεται στην φύση και, σε μικρές συγκεντρώσεις, σε τροφές που καταναλώνουμε καθημερινά.  Σε χώρες της Ευρώπης και στην Αμερική, το φθόριο έχει προστεθεί στο πόσιμο νερό και παρατηρήθηκε μείωση της τερηδόνας σε ποσοστό μέχρι 50%.

Η δράση του φθορίου είναι κυρίως τοπική. Απορροφάται από την αδαμαντίνη των δοντιών και την κάνει πιο ανθεκτική απέναντι στα οξέα που παράγουν τα μικρόβια που προκαλούν την τερηδόνα. Συγχρόνως έχει  ήπια αντιμικροβιακή δράση στα μικρόβια της οδοντικής μικροβιακής πλάκας. Για τους παραπάνω λόγους, το φθόριο, θεωρείται  απαραίτητο για τη  διατήρηση της στοματικής υγείας  ειδικά των παιδιών και των εφήβων των οποίων τα δόντια είναι πιο ευαίσθητα στηνεμφάνιση τερηδόνας.

Το φθόριο είναι ενεργό συστατικό πολλών προϊόντων για χρήση στο σπίτι (οδοντόπαστες, ταμπλέτες φθορίου, στοματοπλύματα) και στο οδοντιατρείο (φθοριούχα ζελέ και βερνίκια).

Οδοντόκρεμες, στοματοπλύματα και δισκία για χρήση στο σπίτι

Η χρήση φθοριούχου οδοντόκρεμας από τη βρεφική ηλικία είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη και συστήνεται διεθνώς. Θεωρείται το σημαντικότερο μέσο πρόληψης της τερηδόνας και η εξάπλωση της χρήσης της μετά το 1980, είναι η κύρια αιτία μείωσης της εμφάνισης της
τερηδόνας στα ανεπτυγμένα κράτη του Δυτικού κόσμου.

Ο καθαρισμός του στόματος πρέπει να αρχίζει από την εμφάνιση του πρώτου δοντιού και η χρήση φθοριούχου οδοντόκρεμας να ξεκινάει από την ηλικία των 6 μηνών. Από την ηλικία 6 μηνών έως 6 ετών,  η περιεκτικότητα της οδοντόκρεμας σε φθόριο συνιστάται να είναι 1000 ppm και η συχνότητα βουρτσίσματος δύο (2) φορές ημερησίως, η μία από τις οποίες, οπωσδήποτε, βράδυ. Η ποσότητα της οδοντόκρεμας για παιδιά 3-6 ετών, πρέπει να είναι μεγέθους μικρού μπιζελιού, ενώ για παιδιά κάτω των 3 ετών πρέπει να είναι ελάχιστη, δηλαδή ένα επίχρισμα (ίχνος) στην οδοντόβουρτσα.

Τα δισκία φθορίου και τα φθοριούχα στοματοπλύματα αποτελούν συμπληρωματικούς τρόπους χορήγησης φθορίου στο σπίτι για παιδιά και εφήβους που έχουν προδιάθεση για εμφάνιση τερηδόνας.

Τα δισκία φθορίου πρέπει να χορηγούνται πάντα με συνταγή και σαφείς οδηγίες από τον οδοντίατρο ο οποίος λαμβάνει υπ’ όψιν την ηλικία του παιδιού, τις διατροφικές του συνήθειες και την προδιάθεση που έχει να εμφανίσει τερηδόνα. Χορηγούνται κυρίως σε παιδιά νηπιακής ηλικίας και  η δράση τους είναι κυρίως τοπική και όχι τόσο συστηματική όπως πιστεύονταν παλιότερα. Έτσι, πρέπει να παραμένουν αρκετά στο
στόμα και όχι να καταπίνονται αμέσως.

Τα στοματοπλύματα χορηγούνται μετά την ηλικία των 6-7 ετών όταν το παιδί είναι ικανό να μην καταπίνει το διάλυμα. Στο εμπόριο κυκλοφορούν σκευάσματα  με διαφορετικές περιεκτικότητες φθορίου. Ανάλογα με τις ανάγκες του παιδιού, ο οδοντίατρος θα πρέπει να συστήσει το αντίστοιχο στοματόπλυμα καθώς και τον τρόπο που πρέπει να χρησιμοποιείται.

Ζελέ και βερνίκι για φθορίωση στο ιατρείο

Η τοπική φθορίωση γίνεται στο ιατρείο με σκευάσματα που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε φθόριο και δρουν με διαφορετικό τρόπο από τα φθοριούχα προϊόντα που χρησιμοποιούνται στο σπίτι τα οποία έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε φθόριο. Ο Οδοντίατρος χρησιμοποιεί φθόριο είτε σαν ζελέ το οποίο εφαρμόζει με τη βοήθεια ειδικών δισκαρίων είτε σαν βερνίκι φθορίου το οποίο επαλείφει στα δόντια. Η φθορίωση είναι μία διαδικασία απλή και ασφαλής και συνήθως γίνεται δύο φορές το χρόνο. Σε παιδιά με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης τερηδόνας πρέπει να
γίνεται 3-4  φορές το χρόνο.

Πηγή: Ελληνική Παιδοδοντική
Εταιρεία